Trong các bệnh nguy hiểm thường gặp, bệnh AHPNS/ EMS và chết đỏ (đỏ thân đốm trắng) là những bệnh phổ biến, nguy hiểm và gây tác hại nặng nề nhất cho người nuôi tôm. Do đó việc chuẩn đoán đúng bệnh, phát hiện sớm và kịp thời giúp cho người nuôi chủ động phòng ngừa bệnh hiệu quả hơn. Từ đó làm giảm tổn thất và thiệt hại khi xảy ra bệnh, đưa ra quyết định điều trị, nuôi tiếp hay thu hoạch đúng lúc, kịp thời và hiệu quả.

1. Hội chứng chết sớm (EMS) hay còn gọi là bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND)

1.1 Tác nhân gây EMS trên tôm

– Tác nhân gây bệnh EMS trên tôm được xác định cụ thể là các chủng Vibrio parahaemolyticus (Tiến sĩ Nguyễn Hữu Lộc, 2013), vì chứa plasmid độc hại có các gen độc pirA và B (pirAB).

Hình 1.1: Tác nhân gây bệnh mới Vibrio owensii 

– Trong một báo cáo mới đây các nhà khoa học Trung Quốc cũng chỉ ra rằng dòng Vibrio owensii mang plasmid độc cũng nổi lên như một tác nhân mới gây EMS trên tôm. Đó là bằng chứng cho thấy sự truyền ngang của gen pirVP hoặc plamid pVA1 giữa các loài vi khuẩn khác nhau, do đó làm tăng sự phức tạp của các tác nhân gây bệnh và gia tăng mối đe dọa cho ngành tôm toàn cầu.

– Khi xâm nhập vào đường tiêu hóa của tôm, Vibrio sp có thể sản xuất độc tố gây ra hủy hoại mô tế bào của gan tụy tôm.

1.2 Dấu hiệu bệnh EMS

Hình 1.2: Dấu hiệu tôm bệnh EMS; (1) Giai đoạn đầu của bệnh chổ nổi giữa dạ dày và gan tụy bị mờ đục, đường ruột vẫn đầy thức ăn, màu gan bình thường. (2) Khoảng mờ đục rộng hơn, gan đổi màu, dạ dày màu đỏ và chuyển đục, có và không có thức ăn. (3) Gan giảm kích thước mờ nhạt, không có thức ăn, ruột lỏng, đỏ, tôm lờ đờ bỏ ăn. (4) Gan tụy teo, dạ dày và ruột trống, tôm yếu và hao hụt dần.

• Tôm bị nhiễm EMS chuyển sang màu sắc nhợt nhạt với tôm thẻ, tôm sú khi nhiễm EMS thường sậm màu hơn. Tôm giảm ăn.

• Gan teo lại và có đốm đen xuất hiện trong gan. Gan tụy chuyển dần sang màu trắng, khối gan tụy của tôm khó bị bóp vỡ giữa hai ngón tay cái và ngón trỏ.

• Vỏ trở nên mềm.

• Ruột không có thức ăn hoặc đứt khúc.

• Tôm lờ đờ, chậm phát triển, tôm yếu dần và chết chìm dưới đáy ao.

1.3 Biện pháp kiểm soát EMS trên tôm

Hình 1.3: Biện pháp kiểm soát EMS trên tôm

– Tuân thủ nghiêm ngặt an toàn sinh học.

– Duy trì độ pH ở 8-8,3 và độ kiềm không nhỏ hơn 100 mg/L, oxy phải luôn > 5ppm.

– Các biện pháp phổ biến để phòng ngừa EMS trên tôm nuôi là nuôi ghép với cá rô phi hoặc sử dụng cá rô phi trong hệ thống lọc sinh học.

– Con đường xâm nhập chính của vibrio là thông qua thức ăn nên ngừng cho ăn cho đến khi ngừng chết và kiểm tra thấy tôm khỏe mạnh trong sàng ăn hơn sau đó bắt đầu cho ăn dần dần.

– Một lưu ý quan trọng để phòng bệnh EMS trên tôm là loại bỏ chất thải trong ao nuôi tôm định kỳ bằng phương pháp xiphong, có thể thiết kế hố xiphong để hút chất thải định kỳ hoặc thường xuyên bổ sung men vi sinh nhằm xử lý chất thải. Loại bỏ chất thải góp phần làm giảm vi khuẩn gây bệnh trong ao nuôi tôm. – Thường xuyên kiểm tra mật độ vi khuẩn gây bệnh định kỳ 5 – 7 ngày/lần khi mật độ vi khuẩn tăng cao hơn 103 CFU/ml có thể sử dụng thuốc diệt khuẩn như BKC, iodine, Rudo, Virkon… 2 ngày liên tiếp cho đến khi mật độ khuẩn có hại trong nước giảm. Sau khi dùng diệt khuẩn 48h cần cấy lại men vi sinh liều cao giúp ổn định môi trường.

Hình 1.4: Phương pháp test khuẩn kiểm tra EMS 

1.4 Phòng ngừa và điều trị bệnh

Khi tôm có dấu hiệu bệnh gan, giảm thức ăn, trộn Antirota (3-5g/kg) hay Prosize 20new (5ml/kg) liên tục trong 3-5 ngày, sau đó trộn men vi sinh đường ruột SH zyme, bổ gan Liver bio kết hợp VS01, Zp us xử lý đáy ao cho tôm khỏe mạnh.

Hình 1.5: Bộ sản phẩm AEC đặc trị EMS, tôm chết rãi rác

Tìm hiểu thông tin chi tiết tại đây >> Liver Bio -Thảo dược cho tôm, hỗ trợ phòng trị tôm bệnh gan ruột

Âu Mỹ (AEC) bảo lưu QTG

ThS Hoàng Tuấn

Ghi rõ nguồn AECaqua.com khi đăng lại thông tin này.